Nếu thường hay xem trên các trang tin tức hàng ngày của Nhật Bản hẳn bạn sẽ thấy Thủ tướng Suga luôn là người có mặt, đứng đầu trong mọi sự kiện chính trị và vấn đề của đất nước. Bạn thắc mắc rằng vậy hiện nay Nhật Bản vẫn có vua để làm gì khi Thủ tướng là người nắm nhiều quyền hành tại đất nước này.
Bài viết này sẽ giải đáp cho bạn tất tần tật về Thiên hoàng và hoàng tộc Nhật Bản.
Thiên hoàng ở Nhật Bản là ai?
Lịch sử Nhật có thời kỳ nào và chế độ chính trị Nhật Bản ra sao?
Lịch sử Nhật Bản cũng trải qua các thời Cổ đại, Trung cổ, phong kiến như những nước khác trên thế giới. Sau đó là thời kỳ hiện đại hóa (Edo), hiện đại (trước chiến tranh thế giới: Minh Trị,...) thì Thiên hoàng đóng vai trò cao nhất trong bộ máy nhà nước Nhật Bản.
Sau chiến tranh thế giới thứ II thì có thời Showa, Heisei và Reiwa (2019 đến nay). Chính quyền tối cao đương thời là Dân chủ nghị viện (chế độ nghị viện) thông qua bỏ phiếu tín nhiệm.
Nói sơ qua một chút về chính trị Nhật Bản hiện tại:
- Nền chính trị Nhật Bản được thành lập dựa trên nền tảng của một thể chế quân chủ lập hiến + Cộng hòa đại nghị.
- "Thiên hoàng là biểu tượng của quốc gia và cho sự thống nhất của dân tộc" - Hiến pháp Nhật Bản. Thiên hoàng sẽ tham gia vào các nghi lễ của quốc gia nhưng không giữ bất kỳ quyền lực chính trị nào.
- Quyền lực nhà nước sẽ do Thủ tướng và các thành viên nghị viện đảm nhận (do là chế độ Dân chủ nghị viện ở trên).
- Hiện tại Nhật Bản là quốc gia quân chủ duy nhất trên thế giới mà hoàng đế (Emperor) là nguyên thủ quốc gia hay nói cách khác Nhật Bản là Đế chế duy nhất còn lại trên thế giới.
Thời Mạc phủ Tokugawa, Thiên Hoàng thậm chí còn nghèo đến không có cơm ăn, phải đi cầm triều phục của mình để mua gạo đến khi có người triệu kiến thì chuộc lại, sau đó lại gửi đến tiệm cầm đồ. Có những thời điểm làm Thiên hoàng hoàn toàn không phải là việc tốt đẹp gì, vì có thể bị giết, bị truất ngôi, bị giam lỏng.
Thiên hoàng Minh Trị - người có công rất lớn trong cuộc cải cách đất nước Nhật Bản
Từ sau cải cách Minh Trị, Nhật Bản theo chế độ quân chủ lập hiến. Cho tới năm 1945, theo Hiến pháp Nhật Bản thì Thiên Hoàng có uy quyền rất lớn, có quyền giải tán nghị viện, tuyên chiến với nước khác, kiêm luôn Thống soái tối cao của quân đội Nhật Bản, chiếu chỉ của Thiên Hoàng là tương đương với luật pháp. - Theo wikipedia
Cho đến nay thì Nhật hoàng là biểu tượng quốc gia tượng trưng cho sự thống nhất, đồng lòng của dân tộc. Hoàng tộc sống trong hoàng cung với một cuộc sống giàu sang hơn, tất nhiên cũng đi kèm những áp lực không tên.
Hiện tại ai là Thiên hoàng của xứ phù tang?
Các thành viên hiện tại trong hoàng thất Nhật Bản
Một vài thành viên trong gia đình hoàng tộc Nhật Bản
Các thành viên của Hoàng thất bao gồm: Hoàng hậu, Hoàng thái hậu, Thái hoàng Thái hậu, Thái tử, Thái tôn, Thân vương, Nội Thân vương, Thiên Hoàng và Nữ Thiên Hoàng, Hoàng nữ, Hoàng nam.
Hiện tại Hoàng thất Nhật Bản có 18 người, được chia ra thành nhiều cung: Minh Nhân viện, Nội đình (nơi ở của Thiên hoàng và Hoàng hậu hiện tại), Thu Tiểu cung, Kính cung, Thường Lục cung, Tam Lạp cung, Cao Viên cung
Cho đến trước ngày 30/4/2019 là thời kỳ của Thiên Hoàng của Nhật là Akihito - niên hiệu quốc gia là Bình Thành (8/1/1989-30/4/2019).
Ngày 1/5/2019, Thiên Hoàng của Nhật là Naruhito là con trai của Akihito với niên hiệu mới là Lệnh Hòa (Reiwa – 令和)
Thiên hoàng Naruhito cùng Hoàng hậu
Các hoạt động mà thiên hoàng Naruhito đã làm sau khi đăng quang
- 26/12/2019, Thiên Hoàng Naruhito cùng Hoàng hậu Masako đi thăm nơi bị thiệt hại do bão Hagibis tại tỉnh Miyagi và Fukushima.
- 16/9/2020 Thiên Hoàng Naruhito bổ nhiệm Chánh văn phòng Nội các Suga Yoshihide làm Thủ tướng.
- Ngoài ra còn có các hoạt động của Thiên hoàng và Hoàng hậu thể hiện sự quan tâm đến tình hình dịch bệnh Covid, sức khỏe người già và trẻ em,...
Công việc của Nhật hoàng?
Tại sao Nhật Bản còn hoàng đế?
Tại sao Nhật Bản còn Hoàng đế?
Nhật hoàng đóng vai trò là hoàng đế - người đứng đầu trong chế độ quân chủ lập hiến tại Nhật. Nhật hoàng được coi là biểu tượng và là truyền thống lâu đời của Nhật Bản, là tượng trưng cho sự thống nhất của toàn dân tộc. Đó chính là lý do hiện nay Nhật Bản vẫn còn vua - Thiên hoàng trong bộ máy nhà nước của mình.
Thế nhưng Thiên hoàng không trực tiếp can thiệp vào nền chính trị Nhật Bản bởi nhiều điều trong Luật pháp Nhật Bản có quy định.
Những công việc mà Thiên hoàng Nhật Bản làm - vai trò của Thiên hoàng trong bộ máy chính trị Nhật
Thiên hoàng không phải là người đứng đầu chính phủ, Thủ tướng Chính phủ là người lãnh đạo. Mọi hoạt động của Hoàng đế liên quan đến quốc gia phải tham khảo ý kiến và được Nội các thông qua. Thiên hoàng có thể uỷ quyền đại diện quốc gia cho người khác nhưng phải phù hợp với các điều khoản trong Hiến pháp.
Trong khi Thiên hoàng là người chính thức bổ nhiệm chức Thủ tướng Chính phủ, Điều 6 của Hiến pháp đòi ông bổ nhiệm ứng cử viên "theo chỉ định của Quốc hội" mà không có quyền từ chối.
Điều 6 của Hiến pháp chỉ định vai trò của Thiên hoàng trong các nghi lễ sau đây:
- Bổ nhiệm Thủ tướng Chính phủ theo chỉ định của Quốc hội.
- Bổ nhiệm Chánh án Tòa án tối cao theo chỉ định của Nội các.
Ông Suga Yoshihide được Nhật hoàng bổ nhiệm làm Thủ tướng Chính phủ
Các nhiệm vụ khác của Thiên hoàng được nêu rõ trong Điều 7 của Hiến pháp Hoàng đế thay mặt nhân dân thực hiện các quyền sau:
- Ban hành các tu chính án Hiến pháp, đạo luật, sắc lệnh và hiệp ước;
- Triệu tập Quốc hội.
- Giải tán Hạ nghị viện.
- Tuyên bố kết quả cuộc tổng tuyển cử Quốc hội.
- Bổ nhiệm hay bãi miễn các Bộ trưởng, các viên chức theo pháp luật hiện hành, có toàn quyền trong việc uỷ nhiệm thư với đại sứ, bộ trưởng.
- Thực hiện ân xá, giảm án, hoãn thi hành án, khôi phục quyền công dân.
- Trao huân chương.
- Xác định việc Quốc hội chuẩn y các hiệp định quốc tế, các văn bản ngoại giao theo pháp luật hiện hành.
- Tiếp đón các Bộ trưởng và Đại sứ quốc tế.
- Đại diện quốc gia trong các buổi lễ long trọng.
- Trích wikipedia
...Và những công việc khác mà Thiên hoàng có vai trò thực hiện phù hợp với Hiến pháp
Người Nhật nghĩ như thế nào về Nhật hoàng?
Người Nhật có thái độ tôn kinh Thiên hoàng
Từ lâu, Nhật hoàng đã có một vị trí trong lòng người dân Nhật Bản. Dù vậy cũng có những người tỏ ra không quan tâm lắm. Khi nhắc về Thiên hoàng thì tùy người sẽ có 2 loại:
- Có lòng kính trọng mạnh mẽ với Thiên Hoàng
- Không quan tâm lắm đến Thiên hoàng
Tuy nhiên, người Nhật không ai gọi Thiên Hoàng bằng tên vì gọi tên thật của Thiên Hoàng là vô lễ. Muốn gọi Thiên hoàng thì thường sẽ gọi là “Điện Hạ".
Chỉ sau khi băng hà thì Thiên Hoàng mới được gọi kèm với niên đại như: Thiên Hoàng Showa (Chiêu Hòa), Thiên Hoàng Taisho (Đại Chính), Thiên Hoàng Meiji (Minh Trị).
Một điều cuối cùng thể hiện sự vô cùng tôn kính đối với Thiên hoàng của người dân Nhật Bản là sinh nhật Thiên hoàng là một ngày nghỉ quốc gia ở Nhật. Như hiện tại vào sinh nhật Thiên hoàng Naruhito 23 tháng 2 hàng năm người dân Nhật Bản sẽ được nghỉ.
Nhật hoàng sau khi thoái vị thì làm gì
Cựu Thiên hoàng Akihito cùng cựu Hoàng hậu sau khi thoái vị
Vì lần đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản mà Thiên hoàng còn sống thoái vị để nhường ngôi cho con nên các hoạt động của Thiên hoàng sau khi thoái vị sẽ khó có thể hình dung.
Tuy nhiên theo tuyên bố thì các hoạt động của cựu Nhật hoàng sẽ mang tính riêng tư để không can thiệp vào triều đại của tân Nhật hoàng. Sau khi thoái vị, Nhật hoàng Akihito sẽ tham gia các hoạt động như đi thăm bảo tàng, xem hòa nhạc hay tiếp tục nghiên cứu loài cá bống mà ông yêu thích. Có lẽ, Thiên hoàng sẽ tận hưởng tuổi già bên gia đình hoàng tộc của mình.
Kết
Nhật Bản là đất nước hiện nay có Hoàng đế trên thế giới và vẫn sẽ tiếp duy trì nét văn hóa đó. Mỗi thời đại Hoàng đế sẽ gắn bó với một niên hiệu (hiện tại là Reiwa), vì thế nên cách tính tuổi người Nhật cũng tính theo niên hiệu. Nếu có sự hứng thú và mong muốn tìm hiểu thì bạn hãy tìm đọc những bài viết về chính trị, hoàng tộc Nhật Bản bạn cũng có thể có một cái nhìn và sự hiểu biết tổng quát về kiến thức chính trị - xã hội Nhật Bản đấy.
Cảm ơn bạn đã đọc bài viết và hy vọng rằng bạn đã giải đáp được thắc mắc đầu đề: Tại sao Nhật Bản hiện nay vẫn còn Thiên hoàng?
Japan IT Works
